Meeuwenoverlast

Er zijn in het verleden al wat afschrikmiddelen getest om de overlast door meeuwen te beperken. Heel lokaal kunnen sommige bestrijdingsmiddelen wel eens oplossingen bieden voor een specifiek probleem, met de meeuwen helemaal weg krijgen zal nooit lukken. Ze horen nu éénmaal thuis aan de kust, en zullen hier ook altijd blijven.

Het is vooral van belang heel gericht en doordacht de overlast aan te pakken.

Types afschrikmiddelen

Verjagen

In een stedelijke omgeving is het inzetten van geluidssignalen of roofvogels om meeuwen te verjagen niet evident, wegens geluidsoverlast of beperkt zicht van de valkenier. Bovendien verplaatst de overlast zich dan gewoon. Geluidssignalen kunnen helpen om meeuwen te herlokaliseren, maar er treedt al snel gewenning op. Door regelmatig van signaal te veranderen kan het effect van afschrikking langer behouden blijven. Als de meeuwen geen overlast veroorzaken, laat ze dan ook met rust.

Plastic roofvogels of vogelvliegers

Het schrikeffect is meestal van korte duur. De slimme meeuwen wennen snel aan de ‘valse’ vogels.

Contraceptie

Ingrijpen op de bevruchting van de eieren werkt enkel onder streng gecontroleerde omstandigheden. Het is tegelijk moeilijk en duur om de juiste dosis contraceptie te bepalen en ervoor te zorgen dat elke vogel die ook inneemt.

Vangen of afschieten

Dergelijke bestrijdingsvormen hebben geen zin: voor elke verwijderde meeuw komt er snel een andere in de plaats, vanuit het binnen- of buitenland.

Vergiftigen

Het is vrijwel onmogelijk om gif bij de meeuwen te krijgen, zonder gevaar voor andere dieren of de mens. Bovendien is het vergiftigen van deze beschermde vogels verboden.

Uitkomen van eieren voorkomen

In uitzonderlijke omstandigheden kan de overheid een vergunning krijgen om curatief op te treden als er reeds nesten gevormd zijn. Hierbij kan verhinderd worden dat de eieren uitkomen.

1) Eieren prikken:
Het prikken van het ei, zorgt ervoor dat er lucht binnenin het ei komt en het ei onvruchtbaar wordt. De ouders blijven erop broeden in stilte.
Nadeel: enkel toepasbaar op makkelijk toegankelijke plaatsen, de juiste timing is nodig (zo snel mogelijk na het leggen van het ei), arbeidsintensief, duur en moeilijk toepasbaar op grote schaal. Bovendien bestaat de kans dat de meeuwen nieuwe eieren leggen doordat de eerste leg mislukte.

2) Nepeieren:
Hierbij worden de echte eieren vervangen door met zand gevulde plastiek eieren. De ouders blijven broeden op de nepeieren en zitten stil en rustig op het nest.
Nadeel: enkel toepasbaar op makkelijk toegankelijke plaatsen, arbeidsintensief, duur en moeilijk toepasbaar op grote schaal.

Enkele voorbeelden uit de praktijk
(België / Nederland)

Oostende

Eind maart 2007 werd in Oostende gestart met een proefproject met valkeniers. Het doel was het voorkomen van broeden van meeuwen op daken in de binnenstad. De valkeniers maakten gebruik van elektronische geluidsapparatuur (alarmkreten) enerzijds en een aantal roofvogels (Amerikaanse woestijnbuizerd) anderzijds. De roofvogels werden 2 à 3 maal per week losgelaten. De combinatie tussen de alarmkreten en het vliegbeeld van roofvogels zou het broeden in de binnenstad moeten beletten.

Dit proefproject werd opgestart in de woonblok rond het Koninklijk Atheneum (Rogierlaan-Euphrasine Beernaertstraat) en de blok rond de brandweerkazerne (Wellingtonstraat – Velodroomstraat), 2 plaatsen waar in de vorige jaren veelvuldig klachtenmeldingen werden geregistreerd.

Het project had tot gevolg dat de meeuwen inderdaad niet broedden in de twee aangepakte woonblokken, maar er kon wel een verplaatsing vastgesteld worden naar andere wijken, meer bepaald de wijk Oud hospitaal. Andere verstoringen op bestaande broedplaatsen, zoals de vernieuwing van de daken van houthandel Lemahieu, kunnen ook mee aan de basis liggen van de verplaatsingen. Het totaal aantal broedgevallen in Oostende verminderde vermoedelijk niet.

De stad Oostende gebruikt ook een megafoon met de alarmkreet van verschillende vogelsoorten (waaronder de zilvermeeuw) om de meeuwen op een bepaalde lokatie weg te jagen. Dit werkt tijdelijk en zeer lokaal, maar zal niet effectief zijn om broeden tegen te gaan.

Meer informatie:
Dienst Leefmilieu (Stad Oostende)
Vindictivelaan 1, 8400 Oostende (map)
T 059 25 85 19
milieu@oostende.be | www.oostende.be

Nieuwpoort

In de jachthaven van Nieuwpoort maakt de VVW Nieuwpoort gebruik van een afschriksysteem voor meeuwen op basis van geluid. Dit systeem wordt gericht toegepast om de hinder van meeuwenpoep te beperken. Het systeem werkt vrij goed, maar toch wordt vastgesteld dat gewenning optreedt.

Meer informatie:
Dirk Riemaker, VVW Nieuwpoort
Watersportlaan 11, 8620 Nieuwpoort (map)
T 058 23 52 32 | F 058 23 40 58
info@vvwnieuwpoort.be | www.vvwnieuwpoort.be

Brugge / Zeebrugge

In 2004 werd in de achterhaven van Zeebrugge een vergunning afgeleverd om meeuwen weg te jagen van de grote parkings voor doorvoer van personenwagens. Door de uitgestrektheid van het gebied en de directe nabijheid van internationaal belangrijke vogelgebieden was de inzet van valken op die plaats evenwel in ruimte als in tijd beperkt. Op lange termijn is het gerbuik van overdekte parkeerruimtes een betere oplossing.

Op de LNG terminal van Fluxys te Zeebrugge wordt sinds 2005 een afweersysteem met geluiden van krijsende meeuwen gebruikt. De frequenties van de geluiden verschillen. Dit systeem werkt ontradend, er zijn duidelijk minder meeuwen te zien op de plaatsen waar de geluiden afgespeeld worden, maar een 100% oplossing biedt het zeker niet.

Meer informatie:
De heer Van de Walle, Fluxys: 050 36 66 01

Leiden (Nederland)

In Leiden heeft men de afgelopen jaren verschillende methodes geprobeerd om de vogels weg te jagen, echter met weinig succes:

• Vangen door een valkenier. Twee seizoenen lang is er in Leiden een valkenier ingezet. Eerst brak er massale paniek uit onder de vogels, maar daarna trad vrij snel gewenning op bij de meeuwen.
• Het gebruik van vliegers met afbeeldingen van roofvogels en het gebruik van knapapparaten of schrikgeluiden. Het effect bleek echter gering, omdat er vrij snel gewenning optrad.
• Het schudden van eieren of het impregneren van eieren met paraffineolie (waardoor de eierschil geen lucht meer doorlaat en het embryo sterft) en het vervangen van eieren door steeneieren. Groot nadeel van deze methodes bleek dat men dit in de praktijk maar met een deel van de nesten kan doen. Je moet de actie elk seizoen herhalen en wanneer de meeuw merkt dat op de genoemde broedplek geen jongen uit het ei komen, zal de meeuw hoogstwaarschijnlijk een ander plekje opzoeken waar het wel lukt.
• Het ontoegankelijk maken van daken. Het is mogelijk om een dak ontoegankelijk voor meeuwen met behulp van netten en prikkers. Hiermee wordt overlast van nesten op het ontoegankelijk gemaakte dak voorkomen. Tegelijkertijd verplaatst de overlast van de meeuwen zich naar andere (dichtbij gelegen) locaties.

Meer informatie:
Frits van der Sluis, Stadsbioloog gemeente Leiden
f.van.der.sluis@leiden.nl

Yerseke (Nederland)

Op de mosselpercelen in de Oosterschelde ter hoogte van Yerseke werden van 1984 tot 2005 valken (slechtvalk en havik) ingezet om de meeuwen te verjagen. Dit werd voornamelijk gedaan uit volksgezondheidsoverwegingen, omdat de uitwerpselen van de vogels een te hoog gehalte aan fecale bacteriën tot gevolg had. Het productieschap vis had hiervoor voltijds een valkenier in dienst. Deze techniek bleek vruchten of te werpen.

Door een strenger wordende reglementering inzake hygiëne werden vanaf 2005 de meeste bedrijven overkapt, waardoor de meeuwen vanzelf wegbleven en het verjagen met valken niet langer nodig was.

Meer informatie:
Nico van Zantvoort, Productschap vis
T +31 113 57 90 50